4.4. Regieconcept

© Walter Roozendaal - www.muzemuzette.com - en Janine Slijkhuis - www.janineslijkhuis.nl - klik hier voor meer informatie

Heel kort gezegd is het regieconcept de verzameling ideeën en uitgangspunten van de artistieke staf over het te spelen stuk.

Bij een muziektheaterstuk zijn zoveel makers betrokken, dat het belangrijk is dat zij het over basiszaken eens zijn. Zij moeten die basiszaken met hun aandeel versterken — en zeker niet tegenwerken!

Bij sommige groepen zal de artistiek leider de eerste zijn die een aantal uitgangspunten op tafel legt. Bij andere groepen wordt daar eerst met meer mensen over gebrainstormd.
Bij weer andere groepen wordt het concept al doende ontwikkeld.
Het regieconcept zal in elk geval een dynamisch geheel zijn, met elementen die ook per productie enorm kunnen verschillen.

Minimaal moeten er ideeën zijn over:

  • Voor welk publiek wordt er gespeeld, en met welke verwachtingen komen zij naar het stuk kijken?
  • Wat is de kernwaarde van het stuk, wat willen we dat het publiek er aan overhoudt?
  • Wat moeten we doen en maken om dat ook over te brengen?
  • Voor welke stijl, genre kiezen we in spel, vormgeving, enz.?
  • Zijn er terugkerende beeldelementen (kleur, logo)?
  • Staat alles wat je doet en maakt ten dienste van het geheel, in overeenstemming met het regieconcept (alle rollen, de koorrollen, de kleding en rekwisieten, het decor, het affiche, het programmaboekje, enz.)?

Dit soort ideeën heeft gevolgen voor alle onderdelen – van het affiche tot de stof van de hoedjes (als hoedjes tenminste in het regieconcept passen…).
Dit soort gedachten kun je ook uitsplitsen:

  • per scène, of
  • per muzikaal nummer,
  • per rol: de rolopvatting.

Voor een aantal groepen zal het idee van een regieconcept nieuw zijn. Regisseur en dirigent zullen er ongetwijfeld een aantal gedachten over in hun hoofd hebben, maar die zijn nauwelijks bewust of algemeen bekend bij alle betrokkenen. Het is echter enorm de moeite waard om zo’n gezamenlijke basis te hebben, zodat alles in je productie werkelijk een eenheid wordt.

Ook wanneer er geen mooi geschreven notitie klaar ligt, blijft het de moeite waard om een lijst met regieconcept-gedachten te hebben, en deze gedurende het repetitieproces bij te houden en te laten groeien. Waarschijnlijk liggen er voor het volgende stuk dan al een hoop van die gedachten helder op tafel, vóór het productieproces begint. Zo kun je de stap naar het schrijven van een regieconcept makkelijker zetten.

Van de artistieke staf mag verwacht worden, dat zij heldere uitgangspunten over het stuk hebben. Of minstens: dat die uitgangspunten tijdens het productieproces groeien. Die uitgangspunten moeten in overlegsituaties en repetities ook aan alle betrokkenen duidelijk gemaakt worden.

Eén van de taken van de regieassistent (of de repetitor) kan zijn: de oren voortdurend gespitst houden, en uitspraken van dirigent en regisseur over het regieconcept noteren.
Dergelijke uitspraken moeten binnen de hele artistieke staf gedeeld worden, en ook de productieleider moet ervan op de hoogte zijn.
Op deze manier ontstaat er een grond waarop anderen beslissingen kunnen nemen, en mee kunnen denken met de artistieke staf.

Dat stelt aan de artistieke staf overigens de eis dat ze open staan voor de oplossingen van anderen, en niet wispelturig creatief voortdurend van mening veranderen.